( किताब )
पुस्तक वा किताब शव्दहरू, चित्रहरू, लगायत विभिन्न चिजहरू छापिएका कागजहरूको समूह हो। आजको आधुनिक समयमा किताब बिद्युतीय पनि हुन सक्छ जसलाई (इ-बूक्) भनिन्छ । केही पुस्तकहरूमा तस्बीर पनि हुन्छन् त केहीमा हुँदैनन् । सामान्यतया पुस्तकमा धेरै पानाहरू हुन्छन् जसलाई एकापट्टी बाँधेर बाहिर दुई खोलले ढाकिन्छ । पुस्तकहरूका ठूलो समूहलाई पुस्तकालय भनिन्छ। कुनै साहित्यिक कार्य वा त्यस्तो कामको मुख्य शाखालाई पनि किताब भनिन्छ ।
किताब ज्ञानको सागर हो जहाँ हामी अनमोल रत्नहरु भेटाउन सक्छौं। किताबले हामीमा भएको अज्ञानतालाई हटाएर जीवनमा सहि बाटो हिड्न प्रेरित गर्छ। किताब साधारणतय कागजका पृष्ठहरुबाट बनेको हुन्छ । अजभोली त अनेकौं इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरु द्धारा किताबहरु अनलाईन मार्फत निशुल्क र सःशुल्क पढ्न र किन्न सकिन्छ । कागजबाट बनेको किताबमा आफ्नो नाम लेख, पढ्दै जाँदा मन परेका कुराहरुमा चिन्ह लगाउन पनि सकिन्छ तर अनलाई किताबमा त्यस्तो गर्न सकिदैन ।
पुस्तकहरूलाई दुई मुख्य श्रेणीहरूमा बिभाजन ग्ग्रिन्छ, परिकथा र गैरपरिकथा। कथाहरू सत्य होइनन्, कपोलकल्पित हुन भने त्यसलाई परिकथा भनिन्छ। सत्य घटनामा आधारित पुस्तक तर काल्पनिक पात्रहरू वा संबादहरू भएका छन् भनेपनि सामान्यतया त्यो मात्र परिकथा हुन जान्छ। गैरपरिकथा सत्य तथ्य, जस्तै इतिहास, विज्ञान, वा जीवनीको बारेमा पुस्तक हो।
पुस्तकहरू कुनैपनि विषयमा हुन सक्छन्, बगैंचा देखि मानव शरीर सम्म। किताब कुराकानी पछिको सञ्चारको सबैभन्दा पुरानो माध्यम यहि हो। पुस्तक ठूलो श्वरले पढ्न वा आफैमात्र पढ्न सकिन्छ । पुस्तक एक ब्यक्ति वा धेरै ब्यक्तिहरू मिलेर लेख सकिन्छ । पुस्तकहरू आनन्दको लागि पढ्न सकिन्छ वा आवश्यक विषय, जस्तै गणित, को जानकारीका लागि प्रयोग गरिन्छ। किताब साहै मन पराउने र जहिले पनि किताब पढि रहने लाई किताबी किरो भनिन्छ ।
किताब हाम्रो जीवनमा अन्यन्त महत्वपूर्ण पाटो हो। किताब पढेर नयाँ नयाँ कुराहरुको जानकारिहरु प्राप्त गर्न सकिन्छ। किताबले हामीहरुलाई सबै क्षेत्रहरुको बारेमा ज्ञान् दिन्छ। किताबले विभिन्न प्रकारका रोचक प्रसँगहरु जस्तै हसाउने, रुवाउने, अचम्मित पार्ने खालका गितविधिहरुका बारेमा बताउँछ साथै नयाँ कुराहरु सिकाउँछ। किताब एउटा सूचना र ज्ञानको भण्डार हो। किताब बाट हामी सजिलैसँग ज्ञानको आदान प्रदान गर्न सक्छौं । किताब सिक्ने र सिकाउ प्रक्रियामा ठूलो भूमिका खेलेको हुन्छ । किताबले गर्दा नै आज हामीहरुले आफ्नो इतिहाँसको बारेमा अध्ययन गर्न पाएका छौं। किताब पढ्नु एउटा असल बानी हो । त्यसैले हामी सबैले किताब पढ्ने बानी बसाल्नुर्छ । नेपालीमा एउटा उखान छ पुरानो कोट लगाउ, नयाँ पुस्तक किन।