फ्लोरेन्स नाइटिङ्गेल (जीवनी)
फ्लोरेन्स नाइटिङ्गेल (Florence Nightingale) को जन्म १२ मे १८२० इटालीमा जन्मेकी थिइन् । इटालीको फ्लोरेन्स भन्ने ठाउँमा जन्मेकीले उनको नाम फ्लोरेन्स नाइटिङ्गेल हुन गएको हो। उनीलाई आधुनिक नर्सिङ आन्दोलनको जन्मदाता मानिन्छ । दया र सेवा की प्रतिमूर्ति फ्लोरेन्स नाइटिङ्गेललाई “द लेडी विद द ल्याम्प” (बर्ती लिएकी केटी) भनेर पनि चिनिन्छ। फ्लोरेन्स नाइटिङ्गेलको जन्म एक समृद्ध र उच्चवर्गीय बेलायती परिवारमा भएको थियो ।
नाइटिङ्गेलको बाल्यकाल सुखसयलमा बितेको थियो । उनले राम्ररी पढ्नेलेख्ने मौका पाएकी थिइन्। सानै उमेरमा फ्लोरेन्स नाइटिङ्गललाई रोगी बिरामीको सेवा गर्ने इच्छा भयो। त्यसैले उनले नर्स हने विचार गरिन्। त्यति बेला नर्सको काम राम्रो मानिदैनथ्यौ। हुने खाने मानिसका छोराछोरीले नर्सको जागिर खँदैनथे । नाइटिङ्गेलका आमा बुवाले नाइटिङ्गेललाई नर्स बन्नु हुँदैन भनेर सम्झाए। तर उनीहरुले नाइटिङ्गेलको मन फर्काउन सकेनन्। नर्स बन्ने कुरा भुल्छे कि भनेर उनीहरुले नाइटिङ्गेललाई रोम (इटालीको राजधानी) घुम्न पठाए। तर उनी नर्स बनेरै छाड्ने अठोट गरेर चाँडै रोमबाट घर फर्किन्। उनी विद्यालय र अस्पताल घुम्न मन पराउँ थिन। सन् १८४९ मा उनले युरोपका धेरै मुलुकको भ्रमण गरिन् । यस भ्रमणबाट उनले धेरै अस्पतालहरु हेर्ने मौका पाइन् । पहिलेको समयमा घाइते, दुःखी, रोगी आदिलाई सहयोग गर्ने र तिनको सेवा सुसार गर्ने कार्य उतिसारो हुँदैनथ्यो। त्यसमा पनि उच्च घरानियाँ मानिसले नर्सिङको काम गर्न त बर्जित अथवा जात जाने किसिमको काम ठानिन्थ्यो। फ्लोरेन्सले त्यसबेलाको पुरातनबादी सोचलाई चिर्दै नयाँ युगको सुरूवात गरेकी थिइन् ।
सन् १८५३ मा बेलायतको लन्डन सहरको चन्डोज भन्ने ठाउँमा बिरामी महिलाको उपचार गर्ने नर्सिङ होम अस्पताल खोलियो। नाईटिङ्गेलले त्यस नर्सिङ होमको रेखदेख गर्ने जिम्मा पाइन् । उनी बिरामीको सरसफाइमा धेरै ध्यान दिन्थिन्। बिरामीलाई स्वच्छ हावा आउने कोठामा सुताउँथिन् । उनको सेवाले धेरै बिरामी खुसि भए। उनको नाम धेरै ठाउँमा फैलियो। त्यसपछि फ्लोरेन्स नाइटिङ्गेललाई विभिन अस्पतालमा काम गर्न बोलाउन थालियो। अक्टोबर १८५४मा उनले ३८ महिलाहरूको एउटा दल तयार गरी घाइतेको सेवामा टर्की पठाइन् । यही समयमा रुस र टर्की भन्ने दुई देशका बिचमा लहुँई सुरु भयो । त्यो अस्पतालमा घाइते सैनिकले भरियो। त्यहाँ डाक्टर, नर्स र औषधी नपुग भएको कुरा पत्रपत्रिकामा छापिन थाले। उपचारको राम्रो व्यवस्था नभएका कारण त्यहाँ धेरै सैनिक मरिरहेका थिए। सो कुरो थाहा पाएपछि नाइटिङ्गेलले त्यस अस्पतालमा गएर काम गर्ने निधो गरिन् । बेलायतको सैनिक अस्पतालले नाइटिङ्गेललाई मुख्य नर्स बनाएर क्रिमिया पठाउने भयो।
फ्लोरेन्स नाइटीङ्गेल स्कुतरी अस्पताल पुग्नु अगाडि त्यहाँ भर्न भएका आधाजसो सैनिकको मृत्यु हुने गरेको थियो। उनको सेवा पाएपछि त्यहाँ मर्ने सैनिकको संख्या कम हुन थाल्यो। नाइटिङ्गेल चौबिसै घन्टा घाइते सैनिकको सेवा गर्दथिन् । उनीले बिरामीको उपचार गर्ने चिकित्सकहरू घर फर्किसकेपछि रातको अँध्यारोमा पनि फ्लोरेन्स सेवामा जुटीरहेकी हुन्थिन् । रातभर् नुसुति हातमा लालटिन लिई सेवामा तत्पर रहने भएकाले नै उनलाई “द लेडी विद द ल्याम्प” (बत्ती लिएकी केटी) भन्न थालियो । सन् १८५९मा फ्लोरेन्सले सेन्ट थोमस अस्पतालमा एक नाइटिङ्गेल प्रक्षिक्षण विद्यालयको स्थापना गरिन् । यसै बेला उनले नोट्स अन नर्सिङ पुस्तक लेखिन् ।
जीवनको बाँकी समय उनले नर्सिङको कार्य बढाउने वा यसलाई आधुनिक रूप दिनमा व्यतित गरिन् । सन् १८६९मा उनलाई महारानी भिक्टोरियाले रोयल रेड क्रस सम्मानबाट सम्मानित गरिन्। फ्लोरेन्स नाइटिङ्गेल ९० वर्षको उमेरमा १३ अगस्ट, १९१० मा निधन भयो।